Dự án phổ cập khoa học mà Ứng Doãn Thừa tham gia nhìn thì đơn giản chứ viện nghiên cứu cũng tốn khá nhiều tâm huyết cho nó.

Học sinh của trường học gần viện nghiên cứu một phần là gia đình của vợ chồng nhân viên trong viện, số còn lại đều là mấy đứa nhỏ trong thị trấn. Trình độ giáo dục địa phương không phải dẫn đầu, còn những người trong viện hầu hết đều là những người đi đầu trong suốt quá trình học tập, sau khi tốt nghiệp đại học nhận được tài nguyên giáo dục tốt nhất cả nước, có cơ hội để cải thiện chất lượng giáo dục ở vùng đất xa xôi hẻo lánh này, dù chỉ là một môn học tạo hứng thú cho học sinh thì cũng không phải “làm chơi cho vui”.

Ứng Doãn Thừa được chia việc biên soạn chương giới thiệu về hệ mặt trời, trong văn bản đã cập nhật đến mười lăm lần rồi, đồng nghiệp lúc trước phụ trách thẩm duyệt gọi điện thoại nội tuyến cho cậu:

– Tiểu Ứng, anh thấy cũng hòm hòm rồi đó không cần sửa nữa đâu, những ý kiến bên chỗ anh cũng đã nhét đủ rồi, hôm nay anh sẽ gửi gộp với mấy chương trước cho Lý Quyết duyệt lại.

Trước đó Ứng Doãn Thừa không hề biết Lý Quyết cũng là một thành viên trong dự án này.

Hôm sau Lý Quyết mới gửi ý kiến phản hồi, đồng nghiệp trích chương hệ mặt trời chuyển tiếp sang cho cậu. Trong quá trình đợi word tải từ từ, cậu chợt nảy sinh cảm giác như đang đợi công bố thành tích khi còn đi học. Bình thường Ứng Doãn Thừa chả bao giờ lo lắng điểm số của mình sẽ tụt dốc, nhưng lại hồi hộp sợ lần này mình làm chưa đủ tốt.

Email “Superb” của Lý Quyết được Ứng Doãn Thừa đánh dấu sao, sau khi nhận được email đó cậu chẳng hề được thả lỏng khi làm việc với Lý Quyết, mà cái cảm giác nơm nớp lo sợ lại ngày càng rõ rệt.

Ứng Doãn Thừa thấy cái cảm giác khi làm việc chung với Lý Quyết giống như đang đi xiếc trên dây thép vậy, sau khi nhận được đánh giá là vọt một phát lên dây nhìn thấy phong cảnh bao la hùng vĩ, nhưng chỉ cần sẩy chân một cái thôi là sẽ ngã nhào thê thảm.

Những chú giải của Lý Quyết còn tỉ mỉ hơn cả kỳ vọng của Ứng Doãn Thừa. Với lý lịch và năng lực của Lý Quyết thì anh chẳng thể nào phí nhiều thời gian cho dự án này được, nhưng Lý Quyết không chỉ kiểm định đúng sai trong kiến thức, mà anh còn điều chỉnh ngôn ngữ cho phù hợp với trẻ em, thậm chí còn đổi cả ảnh hệ mặt trời mà Ứng Doãn Thừa tìm trong kho ảnh bản quyền của viện nghiên cứu.

Lý Quyết tự dùng giấy bút của mình vẽ ra một hệ mặt trời mang phong cách hoạt hình, sau khi scan lên máy anh dán đè nó lên hình cũ.

Ứng Doãn Thừa đang chỉnh sửa lại bài thì đồng nghiệp gọi tới hỏi:

– Tiểu Ứng, cuối tuần này cậu có rảnh không?

Ứng Doãn Thừa lạ nước lạ cái, cũng chẳng có hứng thú xách balo đi du lịch một mình, nên cuối tuần cậu chỉ làm vài việc giết thời gian thôi.

Đồng nghiệp nghe xong như thở phào một hơi vậy:

– Vậy thì tốt quá, cuối tuần này trường tiểu học kia định tổ chức đi ngắm sao ở sa mạc cho học sinh lớp Hai, Lý Quyết chọn mặt gửi vàng bảo cậu đi cùng với anh ấy đấy.

Không biết sao tin tức này truyền đi nhanh thế, chạng vạng tối khi chơi bóng đã có người tới hỏi cậu:

– Nghe nói Lý Quyết chọn cậu hả?

Ứng Doãn Thừa bị “chọn mặt gửi vàng” không hề biết vụ đi sa mạc đó là thế nào.

Đồng nghiệp phụ trách phân chia công việc giải thích với cậu qua điện thoại:

– Dự án này là do Lý Quyết khởi động từ hồi mới vào viện nghiên cứu, lúc đầu nguyên chủ nhiệm quan tâm có nhiều con em nhân viên cũng học trong ngôi trường này, muốn nắm bắt thời gian bồi dưỡng lớp trẻ từ khi còn nhỏ, tài liệu đã biên soạn lúc trước chỉ là một phần, trong viện còn cử người dạy học định kỳ ở trường, các học sinh lớp Hai có tiết thực hành ngoại khóa, đó giờ viện nghiên cứu đều dẫn chúng nó đi ngắm sao, trẻ con ấy mà, chỉ có cách này là được cảm nhận trực quan nhất. Từ năm đầu tiên đã do Lý Quyết phụ trách tiết ngoại khóa, sau này cũng không đổi người nữa, anh ấy cũng quen với những giáo viên bên đó rồi.

Thứ Sáu Ứng Doãn Thừa chỉ chơi nửa trận bóng rồi về nhà lục túi hành lý ra thu dọn đồ đạc. Trước giờ Ứng Doãn Thừa chưa từng bước chân đến sa mạc, càng không biết khi đối diện với một đám học sinh lớp Hai thì nên ăn mặc như thế nào. Bình thường ở viện nghiên cứu ăn mặc cũng tính là nửa trang trọng, đi sa mạc hay là vận động thì phải ăn mặc cho thích hợp, nhưng mà như vậy có phải chưa phù hợp với thân phận giáo viên không nhỉ? Nghĩ tới nghĩ lui cuối cùng quyết định mặc một bộ đồ thể thao rồi lên đường, trong balo còn có một bộ đồ thể thao khác.

Chín giờ rưỡi Lý Quyết gửi tin nhắn thông báo chín giờ sáng mai gặp ở cổng viện nghiên cứu.

Sáng thứ Bảy Ứng Doãn Thừa dậy hơi muộn, luống cuống chuẩn bị rồi xách balo đã xếp từ tối hôm qua chạy vội đến cổng viện nghiên cứu.

Lý Quyết đến sớm hơn cậu. Anh đang dựa vào một chiếc jeep cao to hút thuốc, thấy Ứng Doãn Thừa đi đến liền tắt thuốc ngay. Ứng Doãn Thừa chủ động mở lời chào hỏi, đến gần mới chú ý Lý Quyết chẳng khác gì ngày thường, vẫn sơ mi trắng cùng quần bò màu kaki, chẳng qua sơ mi không phẳng phiu như lúc đi làm, Ứng Doãn Thừa gần như là nghĩ ngay đến nhân vật Ralph Fiennes (*) đóng trong một bộ phim điện ảnh mà Giang Tư Ánh từng kéo cậu đi xem. Ứng Doãn Thừa thấy mình mặc hoodie quần thể thao y như là đi nhầm phim trường vậy.

(*) Ralph Fiennes: một diễn viên người Anh

Hình như Lý Quyết cũng nhìn ra được vẻ lúng túng của cậu, trước khi lên xe anh cười rồi bình luận một câu:

– Giống học sinh cấp ba thế.

Túi du lịch của Ứng Doãn Thừa bị vứt ra ghế sau, Lý Quyết liếc từ trong kính chiếu hậu, nhãn hiệu xa xỉ nằm bên cạnh balo leo núi của anh trông có vẻ khá lạc quẻ. Bình thường bị cách làm người khiêm tốn của Ứng Doãn Thừa che giấu, bây giờ anh lại đúc ra được kết luận: Dù gì đi nữa thì cậu nhóc cũng là công tử con nhà giàu, mà “nhà giàu” cũng vẫn còn keo kiệt lắm, phải gọi là nhà quyền quý mới xứng.

Ứng Doãn Thừa không thể hiện cảm giác ưu việt ra ngoài, thậm chí trong vài trường hợp cũng đã cố hết sức không để mình trở nên đặc biệt, Lý Quyết cũng biết cái túi này không liên quan gì đến chuyện khoe khoang cả. Những vật dụng gắn mác xa xỉ này cũng chỉ là những món đồ bình thường trong cuộc sống của Ứng Doãn Thừa mà thôi.

Cốp sau còn chứa hai cái kính viễn vọng, dù đã bọc mấy lớp xốp chống va đập nhưng Lý Quyết vẫn không dám chạy xe nhanh. Đầu tiên Lý Quyết giới thiệu lịch trình cuối tuần này cho Ứng Doãn Thừa, trước khi qua trạm thu phí ở cao tốc Lý Quyết đi đổ xăng trước, trước khi xuống xe anh nói với Ứng Doãn Thừa:

– Em mở một chai nước suối ở phía sau ra, lấy cốc uống chút nước đi.

Trên ghế sau đúng là có mấy chai nước suối một lít, nhưng Ứng Doãn Thừa không thấy cốc đâu. Lý Quyết lấy vòi xịt vòng sang bên phía Ứng Doãn Thừa mở nắp bình xăng ra, thấy Ứng Doãn Thừa chẳng chịu nhúc nhích gì bèn hỏi một câu:

– Em không đọc tin nhắn của anh phải không?

Sáng nay Ứng Doãn Thừa đi vội quá, khi tỉnh dậy xem giờ chẳng chú ý tới tin nhắn chưa đọc, cũng tiện tay nhét điện thoại vào ngăn bên túi du lịch, sau khi lên xe cũng nhất thời quên mất điện thoại. Nghe Lý Quyết nói xong mới lấy điện thoại ra, đúng là phần tin nhắn chưa đọc thì không có thông báo gì, nhưng cậu mở email ra lại có một cái thư chưa đọc không được thông báo, Lý Quyết vẫn theo thói quen viết nội dung lên tiêu đề: Sa mạc khô hanh, nhớ đem cốc uống nước theo.

Ứng Doãn Thừa có ngờ Lý Quyết chỉ mua nước loại cỡ lớn một lít đâu chứ.

Lý Quyết trả vòi xăng nhưng không lên xe, anh quay người đi vào siêu thị nhỏ của trạm xăng. Ứng Doãn Thừa tưởng việc thanh toán trên máy bơm xăng tự động có vấn đề gì. Thế mà năm phút sau Lý Quyết lên xe lại vứt cho cậu một cái cốc nhựa.

Lần này không phải là cái cốc chia vạch nữa rồi, chiếc cốc này thật sự dùng để uống nước, thấy nắp cốc đậy cũng kín lắm. Nhưng có một điều: Thân cốc màu hồng, còn in hình Hello Kitty.

Nhất thời Ứng Doãn Thừa không biết nên biểu cảm như thế nào, vì thế trông cậu hết sức mông lung.

Thật ra Lý Quyết nhịn cười từ lúc tính tiền rồi, bây giờ thấy Ứng Doãn Thừa ngờ nghệch cầm chiếc cốc trong tay, cuối cùng cũng cười thỏa chí, vừa cười vừa cố gắng bình tĩnh mở miệng:

– Không lừa em đâu, bọn họ chỉ bán loại cốc này thôi.

Đợi dứt cơn cười anh lại bổ sung:

– Cũng được mà, bây giờ giống học sinh cấp hai rồi đấy.

Ứng Doãn Thừa cứ cầm cốc nước Hello Kitty màu hồng này mà bước chân lên sa mạc. Cậu chẳng quen dùng cốc nước trẻ em đầy nữ tính, cũng không quen Lý Quyết vô tư thoải mái như thế trước mặt cậu. Dường như cái cảm giác xa cách mà những bức email đem tới đã biến mất trong một khoảnh khắc nào đó rồi.

Lên đường cao tốc không bao lâu thì điện thoại Lý Quyết lại đổ chuông, anh liếc nhanh nhìn màn hình rồi nói với Ứng Doãn Thừa:

– Anh xin lỗi nhé, đi cao tốc không nên nghe điện thoại nhưng cuộc điện thoại này anh không để nhỡ được – Vừa nói vừa đeo tai nghe bluetooth lên nghe máy.

Cuộc gọi được thực hiện bằng tiếng Anh, Ứng Doãn Thừa đã cố ý tránh không nghe nhưng giọng Lý Quyết rất rành mạch, Ứng Doãn Thừa nghe tiếng Anh thì lại chẳng gặp trở ngại gì. Cuộc gọi không dài, chỉ dựa vào những lời Lý Quyết nói thì Ứng Doãn Thừa cũng đủ suy đoán được chủ đề cuộc nói chuyện này.

Chủ đề này không tiện chia sẻ. Nhưng Ứng Doãn Thừa không ngờ Lý Quyết lại chủ động kể trước:

– Dự án lúc trước có cơ quan bên châu Âu, họ cứ hỏi anh có hứng thú sang đó du học rồi ở lại giảng dạy không.

Thật ra tương lai sự nghiệp là chuyện riêng tư của Lý Quyết, theo lý mà nói thì cái tin tức bị người cùng ngành có ý đồ “cướp nhân viên” thường sẽ không tiết lộ cho đồng nghiệp khác biết, nhưng Lý Quyết lại không nề hà gì Ứng Doãn Thừa. Nhưng Ứng Doãn Thừa lại lúng túng hơn cả anh, để cuộc đối thoại không trượt dài theo hướng riêng tư hơn, cậu đành hỏi một câu vô thưởng vô phạt nhất:

– Tại sao bọn họ lại muốn anh đi học trước?

– Vì anh không có bất kỳ lý lịch học thuật nào ở nước ngoài.

Câu trả lời của Lý Quyết hoàn toàn nằm ngoài dự đoán của Ứng Doãn Thừa, với khả năng đọc viết tiếng Anh của Lý Quyết, cậu tưởng chí ít anh cũng từng có thời gian ngắn đi trao đổi rồi chứ.

Lý Quyết nói tiếp:

– Không cần biết họ có cần anh đi học hay không thì thật ra chuyện này cũng chẳng có gì để phải đắn đo cả. Khoan nói tới những chuyện khác, riêng vấn đề bảo mật đã không thể giải quyết được rồi. Vả lại, anh cũng không có ý định đi.

Ứng Doãn Thừa hỏi:

– Chẳng lẽ những nghiên cứu lý luận hàng đầu và lý lịch học thuật sáng giá không thu hút được anh sao? Học đại học chính quy cũng thấp hơn học vị nước ngoài mà?

Lý Quyết trả lời rất chung chung, giống như đột nhiên không còn hứng nói chuyện nữa:

– Cũng bình thường thôi mà, anh thấy trăng ở đây đã rất tròn rồi.

Ứng Doãn Thừa nhớ lại cuộc tranh luận với Ứng Tu Nghiêm qua điện thoại lúc chưa về nước. Cậu không rõ là Lý Quyết vì mấy thứ như cảm giác vinh dự của tập thể hay ý thức bản thể cá nhân (*) mà quyết tâm cắm rễ ở nơi này, nhưng chí ít cũng chứng minh được những lời kích động của cậu trong cuộc tranh luận kia là hoàn toàn không công bằng.

(*) ý thức bản thể cá nhân: là cảm giác mà bản thân tự ý thức được mình hòa hợp với một tập thể, một công việc nào đó

Ứng Doãn Thừa có thể nhìn thấy từ Lý Quyết những kết quả tốt nhất mà ngành nghề này có thể tiếp tục đem đến cho quốc gia. Lý Quyết trời sinh rất đầy đủ, không thiếu cố gắng hay nghiêm túc, nhưng cái kiểu thỉnh thoảng phân tâm trong chủ nghĩa tập thể lại khiến anh càng bị bắt bí trong ranh giới và tiêu chuẩn giữa khoa học và chính trị. (*)

(*) viết rất là trừu tượng luôn á:))) ý nghĩa của cả câu này đại khái là vào những lúc sinh hoạt tập thể hay trong lúc họp hành, Lý Quyết thường hay có biểu hiện phân tâm, thờ ơ hời hợt, không giống như một người đang làm nghiên cứu khoa học, biểu hiện thôi nha, chứ anh vẫn làm việc nghiêm túc lắm á, sang những chương sau tác giả sẽ miêu tả nhiều hơn về cái biểu hiện này

Ứng Doãn Thừa nghĩ đến nỗi ngẩn ra, suýt nữa bỏ lỡ câu hỏi của Lý Quyết:

– Từ Tấn Dương nói với anh đến khai giảng em sẽ tiếp tục đi học phải không? Học tiếp ở Anh à?

Ứng Doãn Thừa sửa lại:

– Không phải, ở bang Cali ạ.

Cậu không nói nhiều, ví dụ như không chỉ đi học mà còn đi làm nữa, gia đình không tán thành cậu đi con đường này vân vân và vân vân.

Lý Quyết lại không dừng ở đây:

– Mới nãy anh đã nói… Anh không học ở nước ngoài không có nghĩa là anh thấy học ở nước ngoài không tốt, em đừng hiểu lầm. Báo cáo nghiên cứu lúc trước em viết anh đã đọc rất kĩ, anh tới viện nghiên cứu cũng gần năm năm rồi mà chỉ mới đọc được khoảng hai bộ của những nghiên cứu viên cấp một có thể viết tới trình này. Nhưng em đừng có làm kiêu, đi Cali cũng phải tiếp tục học tập nghiêm túc, làm cái nghề này, em đứng càng cao thì sẽ càng nhận ra kiến thức của mình còn hạn hẹp. Em sáng dạ như thế, tương lai rộng mở, tuyệt đối đừng nên lãng phí.